Griekse gebruiken en gewoonten
Griekse gebruiken en gewoonten vanuit het standpunt van een buitenlander
Hetgeen volgt is een verzameling van persoonlijke ervaringen in combinatie met een boekbespreking van het Deense boek "Graeske maend og andre mennesker" (Griekse mannen en andere mensen) van Lone Spanheimer, ISBN 87-614-0112-9. Voor zover we weten is dit boek nog niet vertaald.
De witte bomen
Het feit dat de stammen van de bomen vaak wit geschilderd (witgekalkt) zijn in Kreta en Griekenland dient voornamelijk om de mieren en ongedierte te bestrijden. Bovendien ziet het er nog leuk uit ook!
De rozenkrans
De rozenkrans die de meeste Griekse mannen in hun handen houden terwijl ze buiten het 'kafeneion' (Cafe in Griekenland) zitten, heeft geen religieuze betekenis. Het is enkel een manier om de tijd te doden. Probeer het en koop er één, het is werkelijk veel moeilijker om er mee te zwaaien dan het lijkt.
De ijzeren staven
De ijzeren staven die uit de daken steken dienen enkel en alleen voor de eventuele latere uitbreiding van het huis. Ze hebben NIETS te maken met vrijstelling van belasting, zolang het huis nog niet klaar is. (Alhoewel dat een goed verhaal is)!
Alleen eten en wachten in een taverna in Griekenland
Wie zonder gezelschap in een taverne zit, kan vrij lange tijd wachten op een kelner. In Griekenland is het hoogst ongebruikelijk dat iemand alleen eet. Hij/Zij moet toch op iemand zitten wachten?! Het komt erg onbeleefd en aanmatigend over als de kelner de bestelling zou opnemen voor alle gasten zijn aangekomen. Dit is wel veranderd in de grote toeristische plaatsen, en in het bijzonder voor toeristen, maar het kan je nog overkomen in dorpjes op Kreta en in Griekenland.
Cash betalen
Wanneer de Grieken uit eten gaan, zullen ze altijd cash betalen. GEEN cheques noch kredietkaarten! Bovendien hebben ze altijd genoeg geld op zak om het eten van de anderen te betalen. Een rekening niet kunnen betalen zou ongelooflijk vernederend zijn.
Een lening voor een huis verwerven
Onafgewerkte gebouwen zie je in heel Griekenland. De reden is dat
Grieken bouwen wat ze vandaag de dag nodig hebben en dat ze rest
van het gebouw voorlopig onafgewerkt laten. Het lijkt alsof Grieken
constant huizen aan het bouwen zijn - en dat zijn ze inderdaad.
De meeste Griekse ouders bouwen een huis voor iedere dochter, maar
niet voor hun zonen (omdat er verondersteld wordt dat zij een meisje
zullen huwen dat een huis van haar ouders zal krijgen). Het is dikwijls
ook de dochter dat het huis van haar ouders of haar grootouders
erft wanneer die sterven.
De Griekse sociale zekerheid
De Griekse sociale zekerheid (IKA) is nog in volle ontwikkeling.
Als men financiële problemen heeft, zal men eerst in familiekring
hulp vragen. De familie zal je het geld onvoorwaardelijk lenen,
en dan wordt het een zaak van eer om de lening terug te betalen.
De Griekse toiletten
Je kan verbaasd staan en soms ronduit walgen van de staat van de
Griekse openbare toiletten. Een deel van de verklaring is dat de
Grieken zelf nooit openbare toiletten gebruiken. Een Griek zal altijd
al het mogelijke doen om zijn eigen toilet te gebruiken! Dit is
dus vooral een probleem voor de toeristen!
De Griekse mannen in het kafenion
(cafe)
Je zou de indruk kunnen krijgen dat Griekse mannen altijd op café
zitten te drinken. Ze gaan wel veel naar het kafenion, maar niet
continu, en slechts zelden voor lange tijd. Soms drinken ze enkel
een Griekse koffie. De meeste onder hen blijven er slechts een heel
korte tijd, juist lang genoeg om de laatste nieuwtjes te horen en
ook om een afspraak te maken met bijvoorbeeld de plaatselijke elektriciën
of metselaar. Natuurlijk kunnen ook de Griekse vrouwen naar het kafenion
gaan, maar de meeste vrouwen willen dat niet. Uiteindelijk horen
ze alle roddels van hun man wanneer die thuiskomt. Twintig jaar
geleden vond je altijd minstens 2 kafenions in het dorp, hoe klein
het ook was, maar steeds in verschillende kleuren. De kleur duidde
de politieke partij aan van de eigenaar. Op deze manier werden politieke
twisten vermeden. Zeer praktisch! Dat komt soms nog voor, maar het
wordt zeldzamer met de tijd omdat zich steeds minder mensen voor
de politiek interesseren.
Diefstal
Diefstal komt zeer zelden voor in Griekenland. Het wordt eenvoudigweg
als te vernederend beschouwd om dingen of geld van andere mensen
te stelen. Aan de andere kant is het OK om iemand te bedriegen of
beet te nemen - vooral als die persoon hen niet bevalt.
De Griekse priester
Je ziet de Griekse priesters - of pappas, zoals zij worden genoemd
- overal. Je kan er immers niet naast kijken met hun lang, zwart
kleed en hun hoge hoed. Ze zijn niet verplicht om steeds hun priesterkleren
te dragen, maar ze doen het meestal wel, uit praktische overwegingen
en omdat ze op die manier gemakkelijker herkenbaar zijn. De Griekse
priester kan huwen en kinderen hebben, zoals in de lutherse Kerk.
Je zal echter nooit een vrouwelijke priester zien. Dat is namelijk
geen traditie en het is ook niet toegelaten in de Grieks Orthodoxe
Kerk.
Dingen die je zullen overkomen als toerist in Griekenland:
Betalen voor een ligbed
Op de meeste stranden zal je moeten betalen voor een ligbed en een parasol. Als je denkt dat het hier enkel gaat om het aftroggelen van geld van de toeristen, dan ben je verkeerd. In Griekenland is het uitbaten van een stukje strand een job. Iemand zoekt jaarlijks naar een strandje en betaalt een bedrag om de toelating te krijgen om z'n ligbedden en parasols te installeren. Gedurende het seizoen is het dan zijn verantwoordelijkheid om dit strand schoon te houden. De prijs variëert al naargelang de locatie van het strand en de voorzieningen die er zijn (taverna, toiletten, douches). De toeristenpolitie ziet erop toe dat hij zijn job naar behoren uitoefent.
GMT-Tijd
In Griekenland moet je leren leven met de GMT-tijd, en in dit geval is het een afkorting voor "Griekse Misschien Tijd". De Grieken hebben een zeer verschillende visie op het fenomeen 'tijd'. Wanneer de bus aangekondigd is om 10.30, dan zal hij aankomen tussen 10 en 11, afhankelijk van de drukte, hoeveel mensen de chauffeur is tegengekomen en hoeveel keer hij een babbeltje voelde opkomen, en nog vele andere dingen. Misschien vertelt een plaatselijke inwoner wel dat de bus zal aankomen NA 4 uur in de namiddag! Dan heeft hij in ieder geval niet teveel beloofd. De Grieken laten zich niet leiden door de klok. Ze hebben ook een andere opinie over wanneer het ochtend, middag of avond is. Men wenst je goedemorgen tot 12 uur. Als je een afspraak hebt in de 'namiddag', dan bedoelt men ten vroegste om 18 uur! In Griekenland eet men 's avonds ten vroegste om 9 uur. Bovendien zal niemand er raar van opkijken als je om 10 uur 's avonds iemand opbelt. Maar, 'siësta'tijd, tussen 15 uur en 17 uur, is heilig. Iemand storen tijdens de siësta wordt absoluut niet gewaardeerd.
Een Griekse Kerk of een klooster bezoeken
Als je een Griekse Kerk of een klooster wilt bezoeken, moet je behoorlijk gekleed zijn. Het wordt als onbeleefd beschouwd om een kerk binnen te treden als je schouders en knieën onbedekt zijn. Deze regel geldt zowel voor mannen als voor vrouwen. Dus, wil je als toerist respect tonen voor het land dat je bezoekt, hou daar dan rekening mee.
Uitgenodigd worden door een Griek
Wanneer je door een Griek uitgenodigd wordt voor een etentje of een drankje, probeer dan NOOIT om "de rekening in twee te delen" zoals we gewoonlijk in Noord-Europa doen. Ik ken toeristen die vriendelijk wilden zijn voor hun gastheer van de avond, en de rekening uit zijn handen sleurden en betaalden. Nooit was een vriendschap zo snel bekoeld, want hierdoor werd de Griekse man ongelooflijk in verlegenheid gebracht.
Uitgenodigd worden in een Grieks huis
Wanneer je uitgenodigd wordt bij een Griek thuis, denk er dan aan om iets mee te nemen voor de gastheer. Bloemen en chocolade zijn het meest gebruikelijk. Als het ter gelegenheid van een naamdag is, dan moet je een geschenk meebrengen, dat je afgeeft als je aankomt. Het geschenk wordt, samen met de andere geschenken, op een tafel gezet - ongeopend. De Griek zal de geschenken openen als alle gasten weg zijn. Als hem of haar het geschenk niet bevalt, hoeven ze niet te doen alsof. Het is eigenlijk een zeer praktische gewoonte.
Fooien geven
Ook al wordt overal beweerd dat fooien inbegrepen zijn in de prijs, toch is het de gewoonte om een fooi te geven wanneer je tevreden bent met de service die je gekregen hebt. Ongeveer 10 % is gebruikelijk. Maar let op om niet 'te veel fooi' te geven. Dit verhaal illustreert waarom: enkele vrienden wilden de ober van het hotel, waar ze 2 weken verbleven hadden, een fooi geven. Dus gaven ze de laatste avond 10.000 drachmes. Toen ze 10 stappen van hun tafel verwijderd waren, stond de ober voor hen en zei dat ze zich met het Griekse geld vergist hadden. Ze legden hem uit dat dit niet klopte. De ober vergezelde hen naar de bar, waar ze koffie dronken en metaxa en later andere dranken en ouzo. Toen ze de barman de rekening vroegen, die ondertussen meer dan 10.000 drachmes bedroeg, bleek deze al betaald te zijn door de ober aan wie ze de fooi gegeven hadden.
Feiten over Griekse vrouwen
Officieel is er gelijkheid tussen de geslachten, maar vrouwen worden nog steeds minder betaald.
Ongeveer 40 % van de Griekse vrouwen hebben een job.
Theoretisch zijn Griekse vrouwen dienstplichtig in het leger, maar enkel vrijwilligers doen dienst, en de vrouwen lijken hier tevreden mee te zijn.
Bij een echtscheiding worden alle bezittingen gelijk verdeeld tussen de man en de vrouw.
Vandaag de dag mag de Griekse vrouw haar meisjesnaam behouden wanneer ze huwt.
Tegenwoordig schenken de Griekse vrouwen het leven aan half zoveel kinderen als ze deden voor WO 2. Het geboortecijfer is het 2de laagste van Europa. Italië heeft het laagste geboortecijfer.
Sinds 1982 kan je ook burgerlijk huwen. Maar 95 % huwt nog steeds voor de kerk.
Gearrangeerde huwelijken zijn bij wet verboden.
Een bruidsschat betalen is ook illegaal. Toch komen beide nog geregeld
voor!
De levensverwachting van de Griekse vrouw bedraagt 80 jaar. Mannen kunnen
hun vrouwen slechts 75 jaar dulden!
(Nota van de webmaster: Ik denk dat dit een internationaal fenomeen is en niet alleen op Griekenland slaat. De gebruikelijke mop hieromtrent is dat Griekse mannen veel gevoeliger zijn dan vrouwen. Als iemand dit betwijfelt dan wordt de grap vervolgd met de tegenvraag: "Heb je ooit al eens een Grieks kerkhof bezocht? Tel gewoon het aantal weduwen die rouwen om hun overleden echtgenoten en vergelijk dit met het aantal weduwnaars die rouwen om hun overleden vrouwen". Natuurlijk weet elke Griek dat mannen zelden de kerkhoven bezoeken en dat bijgevolg deze plaatsen meestal worden bezocht door weduwen en dochters van overleden ouders. Mannen verkiezen te rouwen in de kafeneia (Griekse cafes) bij een glas raki.
Door Birgit Smidt Sneftrup en Bo Transbol, Denemarken